معرفی ۱۹ “تست گریس” مهم!

انواع تست گریس

گریس نخستین انتخاب صنعت گران برای روان کاری است. شاید اغراق آمیز به نظر برسد اما ویژگی‌های بسیار خوب گریس، تولید انواع گوناگونی از آن با روغن پایه و غلیظ کننده‌ی متفاوت و سازگاری بالای آن با شرایط مختلف آن را به واقعیتی ملموس بدل کرده است. البته این بدان معنا نیست که برای روانکاری یک سیستم می‌توان از هر نوع گریسی به دلخواه استفاده کرد بلکه می‌بایست با در نظر گرفتن نیازهای سیستم، گریسی که برآورده کننده نیازها (اهداف ویژه) باشد را انتخاب کرد و با هدف نهایی روانکاری به کار برد.

عموماً انتخاب گریس با توجه به معیارهایی چون طول عمر و مواردی چون غلظت، قوام، مقاومت حرارتی، مقاومت سایشی، نوع غلیظ کننده، روغن پایه و ارزیابی آن‌ها صورت می‌پذیرد. ارزیابی که با در نظر گرفتن اهداف و مقاصد به‌کارگیری گریس به کمک انواع تست گریس و دستگاه‌هایی که برای انجام این تست‌ها ساخته شده‌اند، برای داشتن انتخابی درست، انجام می‌شود.

مهم‌ترین تست‌های گریس

در آزمایشگاه‌های صنعتی برای آنالیز گریس آزمون‌های مختلفی با استفاده از دستگاه‌های گوناگونی برای مشخص کردن مواردی چون درجه غلظت گریس، نقطه قطره‌ای شدن آن، مقدار نفوذ پذیری آن پیش و پس از کار، مقاومت آن در برابر شستشو و به طور کلی برای بررسی کیفیت و کاربرد انجام می‌گیرد که برخی از این تست‌ها نسبت به دیگر آزمون‌ها اهمیت بیش‌تری دارند که در این بخش مختصر به معرفی آن‌ها پرداخته خواهد شد.

• تست فوربال | Four Ball Test

تست فوربال را شاید بتوان به عنوان یکی از مهم‌ترین تست‌های گریس معرفی کرد. به کمک این تست که با دستگاه فوربال یا همان چهار توپ انجام می‌گیرد میزان مقاومت گریس در برابر سایش و تحت فشارهای بالا یا همان EP سنجیده می‌شود. توپک‌های این دستگاه که به شکل هرمی در کنار یکدیگر قرار دارند به گریس برای اندازه‌گیری OK- LOAD و WELDING-LOAD آغشته می‌گردند، سپس بالاترین توپک با سرعت بالا به چرخش در می‌آید و از بالا تحت فشار قرار می‌گیرد. این فشار کم کم افزایش می‌یابد تا به اندازه‌ای برسد که توپک‌ها به هم جوش مکانیکی بخورند. فشاری که اندازه‌گیری می‌شود، فشار جوش خوردگی یا همان WELDING-LOAD است و OK-LOAD حداکثر فشاری خواهد بود که قبل از جوش خوردگی وارد شده است. تست‌تر یا دستگاه فوربال بر اساس استانداردهای ASTM D2266،ASTM D2783 و DIN 51 350 پارت ۴ و ۵ که به ترتیب برای تعیین بار جوش خوردگی روان کننده‌های سازگار و تعیین ویژگی‌های سایش برای سازگاری هستند، عمل می‌کند

• تست تیمکن | Timken Method

تست تیمکن تستی برای مشخص کردن میزان پایداری گریس در مقابل فشار بالا و سایش است (گفته شده عملکرد احتمالی افزودنی EP توسط این آزمایش نشان داده می‌شود). در این آزمون بر روی گریس، فشار شدید به کمک دستگاهی که متشکل از یک بلوک آلیاژی به همراه کربور و یک پیمانه متحرک است و عموماً برای اعمال کردن فشار سایشی به کار گرفته می‌شود. وارد می‌گردد. در حقیقت این تست به این شکل انجام می‌گیرد طوقه بیرونی یک برینگ آغشته به گریس شده و تحت فشار بر روی یک صفحه فلزی می‌لغزد. این لغزش به همراه فشاری است که کم کم به آن اضافه می‌شود تا زمانی‌که با سرعت دورانی ۸۰۰ دور در دقیقه، در بازه زمانی ده دقیقه شیارهایی واضح بر روی صفحه فلزی به وجود می‌آید. فشاری که در این حالت وارد شده ثبت می‌گردد و حالت ظاهری قطعات نیز برای ارزیابی دقیق عملکرد گریس تحت فشار مورد مطالعه و بررسی قرار خواهند گرفت. تست تیمکن که مطابق با استاندارد ASTM D-2509 برای گریس‌ها و استاندارد ASTM D-2782 برای انواع روغن‌های صنعتی عمل می‌کند امروزه بیش از هر چیزی برای مشخص شدن وجود افزودنی‌های فشار شدید (EP) در گریس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حقیقت با انجام این تست اگر که نیروی اندازه‌گیری شده برابر با ۱۶ کیلوگرم-نیرو یا ه عبارتی ۱۵۵ نیوتون باشد بدین معنا خواهد بود که گریس دارای افزودنی‌های فشار شدید است. این افزودنی‌ها نقش بسزایی در کاهش میزان سایش قطعاتی که در معرض فشار بالا هستند، دارند.

• تست نقطه قطره‌ای شدن | Dropping Points

تست نقطه قطره‌ای شدن گریس در راستای تعیین پایداری حرارتی گریس انجام می‌شود. در واقع زمانی که دمای گریس افزایش پیدا می‌کند، میزان نفوذ پذیری آن مرتب بالا می‌رود تا آن‌که گریس قوام خویش را از دست داده و به مایع تبدیل می‌شود. به حداکثر دمای مشخصی که در آن گریس به اندازه کافی به مایع تبدیل شده و چکه می‌کند اما ساختار اصلی خود را از دست نمی‌دهد نقطه قطره‌ای شدن یا همان DROPPING POINT گویند. به این نکته توجه شود که این دما با بالاترین دمایی که گریس در آن نقطه قابل استفاده است، تفاوت دارد. این تست برای کنترل کیفیت گریس انجام می‌گیرد و مشخص کننده میزان چسبندگی روغن و غلیظ کننده است. در حقیقت این تست ارزیابی کننده این مورد است که ساختار صابونی به درستی تشکیل شده و در مقابل دماهای زیاد مقاومت بالایی دارد.

تست نقطه قطره‌ای شدن به این شکل انجام می‌گیرد که گریس با سرعت زیاد هم زده می‌شود و در حین همزدن بین ۴.۴ تا ۶.۷ درجه سانتی‌گراد در دقیقه حرارت داده می‌شود تا زمانی که دما به ۱۷ درجه سانتی‌گراد برسد. سپس از حرارت آن تا هنگامی که تفاوت دمایی بین لوله آزمایش و مواد داخل آن (گریس) ۲.۲ درجه سانتی‌گراد باشد، کاسته می‌گردد. در نهایت پس از ثابت شدن دما، قطره‌ای گریس از سوراخی که وجود دارد به بیرون می‌چکد.

تست نقطه قطره‌ای شدن مطابق با استانداردهای ASTM D-566 و ASTM D-2265 می‌باشد و هنگام انجام آن می‌بایست به برخی از موارد ایمنی توجه کرد چرا که عموماً دماسنج‌های جیوه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند و همانطور که اکثراً می‌دانند، جیوه‌ یک ماده خطرناک به شمار می‌رود که می‌تواند سلامتی افراد را به خطر انداخته و باعث ایجاد برخی از مشکلات جدی پزشکی گردد.

• تست نفوذ | Penetration Test

از دیگر انواع تست گریس می‌توان به تست نفوذ اشاره کرد. این تست که مطابق با استاندارد ASTM D-217 و ASTM D-1403 می‌باشد، در جهت مشخص شدن مقدار قوام و سفتی گریس که رابطه مستقیمی با درجه NLGI و میزان نفوذ پذیری آن به داخل تجهیزات برای روان‌کاری دارد، انجام می‌گیرد. اگر چه اغلب روش‌های پیستون مخروطی برای اندازه‌گیری میزان نفوذ به کار گرفته می‌شود اما شیوه‌های دیگری برای اندازه‌گیری میزان غلظت و تحرک گریس نظیر تست رئولوژی (rheological testing) با استفاده از تجهیزاتی که بار متغیری را روی نمونه‌های گریس وارد می‌سازد، در دسترس هستند که می‌تواند اطلاعات اضافه‌تری در ارتباط با گریس همچون نقطه تسلیم (yield point) ارائه دهند.

تست نفوذ پیستون مخروطی عموماً بر روی چهار نمونه از گریس که عبارتند از نمونه کار نکرده، کار کرده، کار کرده به مدت طولانی و بلوک، در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد مثبت/منفی یک درجه سانتی‌گراد، پیش از حمل‌ونقل و استفاده اعمال می‌گردد.

برای اندازه‌گیری میزان نفوذپذیری نمونه کار نکرده این چنین عمل می‌شود که ابتدا مقدار کافی از گریس در ظرف قرار داده می‌شود. سپس به کمک کاردک فشرده می‌شود تا هوایی در آن باقی نماند. در ادامه به کمک دستگاه نفوذ سنج مخروطی به مدت چند ثانیه (عموماً ۵ ثانیه) در ظرف نمونه می‌افتد و سوراخی در آن ایجاد می‌کند. عمق سوراخ ثبت می‌شود. این مقدار P0 در نظر گرفته می‌شود.

برای نمونه کار کرده، در واقع ابتدا با زدن شصت ضربه رفت و برگشتی، استفاده از گریس شبیه‌سازی می‌شود. سپس همچون نمونه کار نکرده گریس در ظرف آزمایش قرار داده می‌شود و با کمک مخروط میزان نفوذ پذیری بر اساس میلی‌متر مشخص می‌شود.

بررسی میزان نفوذ پذیری در نمونه کار کرده به مدت طولانی به این شکل است که ابتدا دمای آزمایشگاه در یک بازه دمایی مشخص (۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) تنظیم می‌شود. سپس نمونه گریس نیز در محیط قرار می‌گیرد تا به دمای محیط دست پیدا کند. در ادامه تعداد ضربات مشخصی به شکل رفت و برگشتی به گریس وارد می‌شود. پس از اتمام ضربه، مراحل سنجش میزان نفوذ پذیری بر روی نمونه همچون دو نمونه قبلی انجام می‌گیرد.

و اما نمونه آخر نمونه بلوک است. در حقیقت لازم است به مقدار کافی از گریس برداشته شود. این نمونه باید سفت باشد تا بتواند شکل خود را حفظ نماید و بتوان نمونه‌ای مکعب شکل به ابعاد پنج سانتی‌متر از آن برش داد. سپس از سه سطح لبه تراشیده نشده لایه‌هایی با ضخامت یک و نیم سانتی‌متر برش داده شوند. این نمونه‌ها نباید لمس شوند چرا که آزمون نهایی نفوذ پذیری پس از رسیدن آن‌ها به دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد بر روی آن‌ها انجام می‌گیرد.

به طور کلی با انجام تست نفوذ بر روی انواع گریس که مطابق با استاندارد ASTM D217 و ISO 2137 صورت می‌گیرد علاوه بر امکان تعیین درجه گریس NLGL میزان نفوذ پذیری گریس پیش و پس از کار مشخص خواهد شد.

• تست ولتامتری آر یو ال ای آر | Ruler Voltammetric Test Method

اگر چه این متد یا آزمون عموماً برای روغن‌ها به کار گرفته می‌شود اما می‌توان از آن برای تعیین سطح آنتی اکسیدان انواع گریس برای مشخص شدن میزان مقاومت باقی مانده در برابر اکسیداسیون استفاده کرد. در واقع به کمک این تست می‌شود طول عمر مفید باقی مانده گریس را تعیین نمود. نام این تست که به عنوان شیوه‌ای مدرن و مقرون به صرفه برای ارزیابی ذخیره آنتی اکسیدانی یک روان کننده شناخته می‌شود، برگرفته از عبارت «Remaining Useful Life Evaluation Routine» است که به معنای روتین ارزیابی عمر مفید باقیمانده می‌باشد. این تست گریس غلظت نسبی آنتی اکسیدان باقیمانده در روان کننده را به طور مستقیم اندازه‌گیری می‌کند که همین امر اطلاعاتی حیاتی در اختیار کاربر قرار می‌دهد و باعث صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌ها می‌گردد.

تست ولتامتری RULER همانطور که از نام آن مشخص است از روش الکتروتحلیلی ولتامتری در تعیین غلظت نسبی آنتی اکسیدان استفاده می‌کند. ولتامتری بر اساس اندازه‌گیری جریان الکتریکی با توجه به تغییر ولتاژ اعمال شده است. در حقیقت عملکرد آن را می‌توان به شکل ایجاد یک «شوک» الکتریکی به محلول آزمایش نشان داد؛ با افزایش آهسته ولتاژ تا زمانی‌که آنتی اکسیدان‌های موجود در محلول واکنش نشان دهند.

• تست تعیین میزان مقاومت گریس در برابر شستشو با آب | Determining the Water Washout Characteristics of Lubricating Greases

این تست میزان مقاومت گریس‌های روانکار را در برابر آب شویی مشخص می‌کند و روش آزمون آن منطبق بر استاندارد ASTM D1264 می‌باشد. در واقع مقاومت گریس تحت شرایط آزمایشگاهی در برابر شستشوی آب از یک بلبرینگ در زمان آزمایش در دمای ۳۸ درجه سانتی‌گراد و ۷۹ درجه سانتی‌گراد ارزیابی می‌گردد. در این روش تست، در یاتاقان یا همان بلبرینگ ۳.۵ تا ۴.۵ گرم گریس قرار داده شده و وزن می‌گردد، سپس در محفظه‌ای آزمایش قرار می‌گیرد و ۶۰۰ دور در دقیقه و در حالتی که آب با سرعت نیم میلی‌متر بر ثانیه به مدت یک ساعت به بلبرینگ اعمال می‌شود، چرخانده می‌شود. پس از اتمام آزمایش، بلبرینگ خشک شده و مجدد وزن می‌شود تا مقدار چربی که در طول آزمایش شستشو از دست رفته است مشخص گردد. عموماً این استاندارد و آزمون گفته شده در راستای تولید و ارائه گریس‌های با کیفیت خدمات خودرو به بازار طراحی شده است.

• تست آنالیز کیفیت گریس | ASTM D128

این تست که مطابق با استاندارد ASTM D128 انجام می‌گیرد چندین روش را برای تعیین و تخمین برخی از اجزای تشکیل دهنده و موجود در گریس نظیر قلیاییت آزاد، اسید چرب آزاد، چربی، گلیسرین، روغن، آب و محتوای نامحلول در گریس، ارائه می‌دهد این تست برای تمامی گریس‌ها کاربرد ندارد و معمولاً برای آنالیز کردن گریس‌هایی که اساساً از روغن‌های نفتی و صابون تشکیل شده‌اند به کار گرفته می‌شود. به عنوان مثال برای تعیین میزان مواد نامحلول در گریس، مقداری از گریس مورد نظر برای آزمایش وزن شده و در ظرفی قرار داده می‌شود، سپس ۵۰ میلی‌لیتر هیدروکلراید (۱۰%) به آن اضافه می‌گردد. در ادامه این ترکیب بر روی بخار گرم قرار می‌گیرد و هم زده می‌شود تا هر چه توده‌ی صابونی در آن وجود دارد از بین برود و لایه بالایی ترکیب شفاف گردد. در صورت وجود مواد معدنی حل نشده یا مواد نامحلول دیگر، می‌بایست هر دو لایه را در حالی که گرم هستند به کمک ظرف آزمایشگاهی تصفیه بوته گوچ فیلتر کرد. سپس ظرف و بوته را با آبی گرم ۶۰ تا ۶۳ درجه سانتی‌گراد و هگزان شست (هگزان قابل اشتعال است و در صورت استنشاق نیز برای انسان مضر می‌باشد). در نهایت بوته با الکل شسته می‌شود. بوته به علاوه محتویات آن در دمای ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد خشک شده و وزن می‌شود. نتیجه به دست آمده که به شکل درصدی گزارش می‌شود میزان مواد نامحلول در گریس نظیر گرافیت و دی سولفید مولبیدن را مشخص می‌کند.

این تنها یکی از روش‌های آزمون منطبق بر استاندارد ASTM D128 است و برای تخمین مقدار اسید چرب آزاد، قلیاییت آزاد، گلیسیرین ودیگر اجزاء روش‌های دیگری به کار گرفته می‌شوند.

• تست تشخیص و تخمین ذرات مضر (سخت) در گریس | Standard Test Method for Estimation of Deleterious Particles in Lubricating Grease

برخی از ذرات موجود در گریس همچون گرافیت و دی سولفید مولبیدن عمداً برای کمک به فرآیند روان‌کاری اضافه می‌شوند. در این میان ذرات دیگری نیز ممکن است در گریس‌های نو یا استفاده شده وجود داشته باشند که به جای کمک به فرآیند روانکاری، برای گریس مضر تلقی شده و باعث خرابی یا آسیب به بلبرینگ شوند. این ذرات که عمدتاً به دلایلی نظیر ذخیره‌سازی ضعیف و وجود خطاهای پردازشی در فرآیند فیلتراسیون، اختلاط و … ایجاد می‌شوند و از محیط یا زباله‌های سایشی ناشی می‌گردند ممکن است به عنوان مواد سایشی شناخته شوند و باعث آسیب به اجزای سیستم شوند. به همین جهت تست تعیین و تخمین میزان ذرات مضر در گریس که منطبق بر استاندارد ASTM D1404 است بر روی انواع گریس اعمال می‌گردد تا مقدار این ذرات تعیین گردد. نحوه انجام این تست به این صورت است که دو پلیت یا ورقه مخصوص که متناسب با دستگاه انجام تست تشخیص و تخمین ذرات سخت و مضر هستند را آماده کرده و بر روی یکی از آن‌ها مقداری گریس قرار داده می‌شود. پلیت گریس دار به بخشی از دستگاه که ثابت است، متصل می‌شود. پلیت دیگر نیز به قسمت دیگر دستگاه که بر روی بخش اول قرار می‌گیرد، وصل می‌گردد. سپس هر دو بخش دستگاه بر روی هم گذاشته می‌شوند به طوری که پلیت‌‌ها در یک قوس مشخص در برابر یکدیگر با اعمال فشار مشخصی، می‌چرخند. پس از چرخش دستگاه باز شده و پلیت‌ یا همان ورقه‌ها از لحاظ تعداد خراش بررسی شده و گزارش داده می‌شود.

• تست میزان خوردگی مس از گریس | COPPER CORROSION TEST

این تست مطابق با استاندارد ASTM D4048 انجام می‌شود و میزان خوردگی مس از گریس یا همان سایندگی گریس روانکار به فلز مس را مشخص می‌کند. این تست در راستای حصول اطمینان در ارتباط با حفاظت از سطوح فلزی در طول زمان تماس گریس با آن‌ها صورت می‌گیرد. برای انجام این تست ابتدا یک نمونه نوار مسی توسط تکنسین آزمایشگاه پولیش شده و آماده می‌گردد. همچنین مقدار کافی گریس (به طوری که نمونه مس در آن غوطه‌ور شده و کاملاً پوشانده شود) در ظرف آزمایش قرار داده می‌شود. نوار مسی آماده در ظرف حاوی گریس گذاشته می‌شود. این ظرف در یک اجاق گاز یا حمام مایع که شرایط ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد مثبت یا منفی یک درجه را به مدت ۲۴ ساعت مثبت یا منفی ۵ دقیقه مهیا می‌سازد، گذاشته می‌شود. پس از بیست و چهار ساعت، ظرف حاوی گریس و نمونه مس بیرون آورده می‌شود و نوار از ظرف خارج می‌گردد. چربی‌های اضافه از روی نوار پاک شده و با استون نوار مسی کاملاً پاک می‌گردد. درنهایت به صورت چشمی و بر اساس استانداردهایی خوردگی مس ASTM میزان خوردگی آن ارزیابی و گزارش می‌شود. ناگفته نماند که نتیجه این تست به صورت یک عدد و به دنبال آن یک حرف و طبق آن‌چه که ASTM تعیین کرده و در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، ارائه خواهد شد. نتیجه میزان خوردگی مس از گریس در یکی از چهار بازه صیقلی، کمی تیره شده (۱a تا ۱b)، تیره متوسط (۲a تا ۲e)، تیرگی بسیار یا سیاه تیره (۳a تا ۳b) و خوردگی (۴a تا ۴c) قرار دارد.

• تست اندازه‌گیری خاکستر سفاله | ASTM D 874

بسیاری از روغن‌های روان کننده دارای افزودنی‌های فلزی از جمله ترکیبات ضد سایش روی و موادی چون منیزیم هستند. این افزودنی‌ها برای عملکرد درست روانکار ضروری و مهم به شمار می‌روند. تست خاکستر سولفاته که منطبق بر استاندارد ASTM D 874 است غلظت فلزات (غیر سرب) را در روغن‌های روان کننده‌ای که کاملاً فرموله شده‌اند و کنسانتره‌های (عصاره) افزودنی مشخص می‌کند. البته این آزمون ممکن است به عنوان ابزار کنترل کیفیت در روغن‌های نو یا به عنوان نشان‌گر کاهش میزان مواد افزودنی در روغن‌های کار کرده، به کار گرفته شود. نحوه انجام این تست بدین صورت است که ابتدا نمونه‌ای از ماده مورد نظر در بوته‌ی تمیز و خشک آزمایشگاهی گذاشته شده و حرارت داده می‌شود. حرارت وارد شده به نمونه موجب مشتعل شدن آن می‌شود. این اشتعال تا زمانی‌که تنها خاکستر و کربن از نمونه باقی بماند ادامه می‌یابد. پس از آن نوبت به خنک‌سازی آن می‌رسد. پس از این مرحله مواد باقی مانده با اسید سولفوریک واکنش می‌دهد و تا زمانی‌که اکسایش کربن در دمای ۷۷۵ درجه سانتی‌گراد کامل نگردد. حرارت دادن به این ترکیب ادامه پیدا می‌کند. پروسه اضافه کردن اسید سولفوریک، حرارت دادن و خنک سازی به صورت متوالی و تا زمانی که خاکستر به وزن ثابتی در دمای گفته شده (۷۷۵ درجه سانتی‌گراد) ادامه پیدا می‌کند. پس از ثابت شدن وزن، درصد خاکستر سولفاته به عنوان نتیجه تست گزارش می‌شود.

• تست آب | ASTM D95

استفاده، فروش و پالایش فرآورده‌های نفتی عموماً به میزان آب موجود در آن‌ها وابسته است. ازاین‌رو همواره تلاش می‌شود میزان آب موجود در این فرآورده‌ها همچون گریس روان کننده به کمک تست‌های اندازه‌گیری آب که برای گریس مبتنی بر استاندارد ASTM D95 می‌باشد تا سطح ۲۵ درصد حجمی تعیین شود. این تست که به وسیله دستگاه منحصربه‌فرد انجام می‌شود در واقع به کمک یک حلال و فرآیند تقطیر میزان آب موجود در گریس را اندازه‌گیری می‌کند. در حقیقت ابتدا نمونه گریس با یک حلال غیر قابل اختلاط با آب ترکیب می‌شود؛ سپس رفلکس صورت می‌گیرد تا امکان تقطیر همزمان آب و حلال فراهم گردد. مخلوط آب و حلال تقطیر شده در محفظه‌ای مندرج گرفتار می‌شود و به جهت غیر قابل حل بودن این دو ماده در یک دیگر میزان آب موجود در محفظه به عنوان درصد حجمی آب گریس گزارش می‌شود.

• تست مقدار روغن جدا شده در زمان ذخیره‌سازی | ASTM D 1742

در طول دوره ذخیره‌سازی، روغن پایه ممکن است از گریس روان‌کار جدا شود. این جداسازی موجب تغییر در خواص گریس می‌شود. از این رو تست مقدار روغن جدا شده در شرایط ذخیره‌سازی یا همان استاتیک مطابق با استاندارد ASTM D 1742 اندازه‌گیری می‌شود. تست تعیین میزان روغن جدا شده در مدت زمان ذخیره‌سازی به این صورت انجام می‌شود که مقدار معینی گریس بر روی صفحه فیلتری ۷۵ میکرومتر قرار داده شده و به مدت ۲۴ ساعت در دستگاهی که محیطی با شرایط دمایی ۲۵ درجه سانتی‌گراد مثبت یا منفی یک درجه و فشار هوای ۱.۷۲ کیلو پاسکال مثبت یا منفی ۰.۰۷ کیلو پاسکال شبیه‌سازی شده است، گذاشته می‌شود. پس از مدت زمان گفته شده میزان روغنی که از گریس جدا شده و با عبور از فیلتر در ظرف جمع شده است، وزن شده و به شکل درصدی گزارش می‌شود.

تذکر: امکان انجام این تست در مدت زمان طولانی‌تر و دمای بیش‌تر نیز امکان پذیر است.

• تست نقطه اشتعال (بر روی روغن جدا شده گریس) | FLASH AND FIRE POINT

از جمله موضوعات مهم و حیاتی برای روانکاری چون گریس نقطه اشتعال روغن پایه آن است. نقطه اشتعال در حقیقت کم‌ترین دمایی است که در آن یک نمونه روغن ویژه بخارهای کافی را در شرایط معین ایجاد می‌کند تا مخلوط بخار هوا در بالای روغن برای نخستین بار روشن گردد بدون آن‌که بسوزد. این موضوع در جهت استفاده درست از گریس بر اساس شرایط خاص اهمیت بسزایی دارد چرا که اگر به عنوان مثال نقطه اشتعال روغن پایه گریس برابر با ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد باشد و این گریس در سیستمی به کار گرفته شود که حداکثر درجه حرارت آن نیز ۱۵۰ است. در این صورت یک آتش‌سوزی و انفجار بزرگ رخ خواهد داد چرا که روغن به نقطه اشتعال می‌رسد. پس به همین دلیل پیش از انتخاب و استفاده از گریس لازم است که نقطه اشتعال آن به وسیله تست ASTM مرتبط مشخص شود. تست نقطه اشتعال که برای روغن پایه گریس به کار گرفته می‌شود، تست مطابق با استاندارد ASTM D 92 می‌باشد. در این تست ابتدا مقدار معینی از روغن پایه در کاپ مخصوص دستگاه قرار داده می‌شود. سپس کاپ بر روی هیتر دستگاه گذاشته شده و دماسنجی برای مشخص شدن دما در طول زمان آزمون در داخل کاپ به طوری که فاصله کمی با ته ظرف داشته باشد، قرار می‌گیرد. در بخش دیگری از دستگاه شعله بالا روشن و مقدار دمای آن نیز مشخص می‌شود. سپس توان هیتر افزایش داده می‌شود. با افزایش دمای هیتر، روغن درون کاپ نیز داغ‌تر می‌شود و این داغی دمای دماسنج را بالا می‌برد. حال به ازای هر دو درجه افزایش حرارتی که ترمومتر نشان می‌دهد لازم است بخش رویی روغن با عبور دادن شعله در راستای فهمیدن نتیجه رصد شود. پس از تکرار این روند، لحظه‌ای که روی روغن با رصد شعله جرقه دیده شود، نقطه اشتعال است.

• تست گرانروی (بر روی روغن جدا شده از گریس)

تست گرانروی (گرانروی معیاری است از میزان اصطکاک داخلی یا میزان مقاومت در برابر جریان یک سیال) که مطابق با استاندارد ASTM D 445 انجام می‌گیرد، در حقیقت آزمونی برای ارزیابی میزان ویسکوزیته یا همان گرانروی سینماتیکی فرآورده‌های نفتی مایع (شفاف یا غیر شفاف) نظیر نفت سفید، روغن‌های سوختی، گازوئیل، روان‌کننده‌ها و روغن‌های استفاده شده (مستعمل) می‌باشد. این آزمون بر روی روغن جدا شده از گریس انجام می‌گیرد تا میزان آن در جهت کسب اطلاعات درست از گریس در راستای بالا بردن میزان راندمان آن با به کارگیری آن در مکان مناسب، مشخص گردد. این تست همچون دیگر تست‌ها توسط دستگاهی منحصربه‌فرد برای این کار انجام می‌گیرد. انجام این تست با اندازه‌گیری زمانی که حجم مشخصی از مایع مورد نظر تحت گرانش توسط یک ویسکومتر مویرگی شیشه‌ای که درجه‌بندی‌شده جریان پیدا کند، آغاز می‌شود. هنگامی‌که این زمان مشخص شد در ثابت کالیبراسیون ویسکومتر استفاده شده ضرب می‌شود. این پروسه یک بار دیگر نیز لازم است انجام شود. حاصل به دست آمده با نتیجه اول جمع و میانگین آن‌ها گرفته می‌شود. این میانگین میزان ویسکوزیته سینماتیکی قابل‌قبول خواهد بود.

• تست تقطیر در اتمسفر | Distillation of Petroleum Products at Atmospheric Pressure

تست تقطیر در فشار اتمسفر یکی دیگر از تست‌های آزمایشگاهی مرتبط با گریس است. این تست بر اساس استاندارد ASTM D 86 بر روی روغن جدا شده از گریس برای تعیین کمی ویژگی‌های محدوده جوش انجام می‌شود. انجام این آزمایش به کمک دستگاه مرتبط با تقطیر اتمسفری به این صورت است که مقداری-حدود ۱۰۰ سی سی- از ماده مایع مورد نظر (که در این‌جا روغن جدا شده است) در بالن دستگاه قرار داده می‌شود. سپس به کمک چوب پنبه تنظیم می‌شود. قسمتی از بالن نیز به بخش مبرد دستگاه وصل می‌شود. دو سنسور یکی در بخش مبرد دستگاه برای نشان دادن میزان دما و دیگری در بالن قرار داده می‌شود. هیتر زیر بالن و مبرد همزمان باهم روشن می‌شوند. دستگاه تقطیر اتمسفر دارای صفحه نمایش نتایج است که در آن دماهای دو بخش و اولین نقطه و آخرین نقطه قطره‌ای شدن در کنار دیگر موارد مورد نیاز جهت تعیین میزان تقطیر نمایش داده می‌شوند.

قابل ذکر است که این تست علاوه بر این‌که به کمک دستگاه‌های دستی و اتوماتیک انجام می‌شود، برای تجزیه‌وتحلیل سوخت‌های تقطیر طراحی شده و بر روی محصولاتی که دارای مواد باقیمانده قابل‌توجهی می‌باشند، اعمال نمی‌گردد.

• تست بررسی خاصیت جلوگیری از خوردگی گریس | Corrosion Preventive Properties of Lubricating Greases

این آزمون مطابق با استاندارد ASTM D 1743 و در جهت تعیین و ارزیابی خاصیت/خواص پیشگیرانه از خوردگی انواع مختلف گریس به کمک رولبرینگ‌های مخروطی شکل روغن‌کاری شده با گریس که در شرایط مرطوب ذخیره می‌گردند، انجام می‌گیرد. شروع این آزمون به این شکل است که مقداری از گریس مورد نظر در یک یاتاقان (بلبرینگ) و تحت یک بار رانش سبک به مدت یک دقیقه قرار داده می‌شود تا گریس روانکار همچون زمانی که مورد استفاده قرار می‌گیرد پخش گردد. سپس از یاتاقان حاوی گریس به مدت ۴۸ ساعت در دمای مشخص ۵۲ درجه سانتی‌گراد و در رطوبت نسبی صد درصد نگهداری می‌شود. پس از اتمام زمان در نظر گرفته شده یاتاقان تمیز شده و از لحاظ وجود لکه‌های زنگ‌زدگی (یک میلی‌متر یا بالاتر) بررسی می‌گردد.

• تست روغن جدا شده از گریس|Conical Sieve Method

این تست که مطابق با استاندارد ASTM D 6184 عمل می‌کند در راستای تعیین میزان تمایل گریس روانکار برای جداسازی روغن پایه در دماهای بالا انجام می‌گیرد. این آزمون می‌بایست در دمای ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد و به مدت ۳۰ ساعت انجام شود مگر آن‌که بر اساس مشخصات گریس شرایط دیگری لازم است لحاظ گردند. در حقیقت دما بر عملکرد گریس مؤثر است. زمانی‌که گریس در دماهای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد این احتمال وجود دارد که روغن پایه از دیگر ترکیبات گریس جدا گردد. جدا شدن روغن پایه از گریس، قوام گریس را تحت تأثیر قرار خواهد داد و موجب تغییر در آن می‌شود. تغییر در میزان قوام گریس نیز تأثیر منفی مستقیم بر عملکرد کلی آن هنگام استفاده برای روانکاری می‌شود. پس عموماً این آزمون ر روی گریس قبل از استفاده انجام می‌شود تا تمایل برای جداسازی روغن در آن سنجیده شود و مطابق با میزان آن برای موارد مناسب به کار گرفته شود. این تست با وزن کردن محفظه یا دستگاهی که آزمایش در آن انجام می‌شود و ثبت کردن آن، آغاز می‌شود. سپس هر یک از بخش‌های دستگاه جداگانه وزن می‌شوند (این دستگاه شامل یک لیوان یا استوانه خالی است که در آن محفظه مخروطی شکل قرار می‌گیرد)؛ لیوان به صورت خالی وزن می‌شود و قسمت مخروطی شکل در حالی که ۱۰ گرم مثبت و منفی یک صدم گرم گریس در آن قرار داده شده است، وزن‌گیری خواهد شد. این وزن گیری بدین سبب است که اطمینان حاصل شود که میزان مناسبی گریس در مخروط گذاشته شده است. مخروط به درب محفظه استوانه‌ای شکل (لیوان) متصل شده و دوباره وزن می‌شود. پس از آماده شدن دستگاه و اتمام وزن گیری‌های مورد نیاز، کل محفظه در آون (فر) در دمای مشخصی از ۱۰۰ تا ۲۰۴ درجه سانتی‌گراد مثبت یا منفی یک درجه سانتی‌گراد به مدت ۲۴ ساعت مثبت منفی ۵ دقیقه (بنا بر نوع گریس و ویژگی‌های آن ممکن است ۳۰ ساعت باشد) گرم کرد. پس از پایان این دوره، محفظه خارج شده و لیوان حاوی روغن جدا شده وزن می‌گردد و نسبت به وزن اولیه سنجیده می‌شود به این صورت که وزن اولیه با ثانویه لیوان از هم کسر شده و بر وزن اصلی گریس تقسیم می‌گردد. نتیجه به دست آمده به صورت درصدی بیان خواهد شد.

• روش استخراج کردن روغن از گریس|ISO 13944

استخراج یا جداسازی روغن (پایه) از گریس عموماً بر اساس مکانیزم حلالیت که می‌تواند آبی، آلی و الکلی باشد و مطابق با استاندارد ISO 13944 صورت می‌گیرد. در واقع برای این کار از روش متداول استخراج سوکسله (Soxhlet extraction method) کمک گرفته می‌شود. در این روش استخراج که توسط دستگاهی به همین نام (سوکسله) انجام می‌شود، حلال که بر اساس نوع گریس می‌تواند متفاوت باشد در تماس مستقیم با ماده جامد قرار می‌گیرد و باعث می‌شود روغن که نوعی چربی است طی پروسه‌ای از گریس جدا گردد.

مکانیزم استخراج به این صورت است که نمونه ماده مورد نظر (گریس) در داخل کارتوش یا کاغذ فیلتر قرار داده می‌شود و در محفظه استخراج جا گذاری می‌شود. پس از آن بخشی از دستگاه سوکسله که بالن نام دارد به اندازه دو سوم از حلال مورد نظر پر می‌گردد. گرم کن روشن شده و باعث تبخیر حلال می‌شود. بخار حلال به سمت بخش دیگری از دستگاه به نام کندانسور جریان پیدا می‌کند. در آن‌جا میعان اتفاق می‌افتد و مایع حلال بر روی نمونه‌ای که در داخل کاغذ فیلتر و محفظه استخراج قرار گرفته است می‌ریزد حلال با ماده مورد نظر به طور مستقیم تماس پیدا می‌کند و این تماس آغازی برای شروع فرآیند استخراج روغن است. با بالا رفتن میزان سطح حلال در محفظه استخراج به قسمت خروجی محفظه، حلال با عصاره استخراج شده به بالن سوکسله می‌ریزد و این فرآیند آنقدر تکرار می‌گردد که حلال درون محفظه استخراج شفاف شود و عصاره‌ای در آن نباشد.

اگر که به دنبال گریسی مناسب و با کیفیت برای استفاده در صنعتی خاص هستید؛ مشاهده و بررسی انواع گریس‌های تولید و عرضه شده توسط مجموعه دانش بنیان آذر شیمی شریف به شما توصیه می‌شود.

این مجموعه با به‌کارگیری افرادی خبره که از تحصیلات عالی در حوزه‌های مرتبط با صنعت تولید محصولات شیمیایی برخوردار می‌باشند به تحقیق و بررسی در این زمینه پرداخته و پس از دست‌یابی به فرمولاسیون تولید محصول باکیفیت در جهت تأمین نیاز بازار به این ماده مهم، انواع مختلف آن را تولید و عرضه کرده است.